Οταν το ρεπορτάζ γίνεται Τέχνη

Οι σύγχρονες τάσεις της τέχνης της εικόνας και της αφήγησης μέσα από αυτήν αποτυπώνονται στο 25ο φεστιβάλ του Περπινιάν στη Γαλλία

Η τέχνη της φωτογραφίας και η αφήγηση της σύγχρονης Ιστορίας, όπως αποτυπώνεται από τον φωτογραφικό φακό, γιορτάζουν στο Περπινιάν της Γαλλίας, όπου άνοιξε τις πύλες του το διεθνές φεστιβάλ φωτορεπορτάζ Visa Pour l' Image 2013.

Με ιστορία 25 ετών (πραγματοποιήθηκε πρώτη φορά το 1989) περιλαμβάνει εκθέσεις, προβολές και συναντήσεις φωτογράφων από όλο τον κόσμο, ενώ μια σειρά βραβείων επίσης απονέμονται εδώ σε μια εποχή που και η τέχνη του φωτογραφικού κλικ φαίνεται πως βρίσκεται σε σταυροδρόμι εξελίξεων (άραγε η τέχνη της κινούμενης εικόνας θα επικρατήσει οριστικά ή πού βρίσκονται, αλήθεια, τα όρια του photoshop;).

Εδώ κρατήστε μια λεπτομέρεια που διαφοροποιεί τούτο το δρώμενο από τα υπόλοιπα: Το Visa Pour l' Image είναι φεστιβάλ φωτορεπορτάζ - αφού δεν αρκεί να στείλει κανείς τη δουλειά του από ένα πεδίο (για παράδειγμα, την τώρα φλεγόμενη Συρία ή τη ματωμένη Αίγυπτο) χωρίς να μπορεί να αφηγηθεί μια αυτοτελή ιστορία μέσω των εικόνων, χωρίς - όπως τονίζει ο «αιώνιος» διευθυντής του φεστιβάλ και ψυχή του Ζαν Φρανσουά Λερουά - να απαντώνται τα πέντε W (Who, What, Why, When, Where) του ρεπορτάζ: Ποιος, Τι, Γιατί, Πότε, Πού.

Ο φωτογράφος ως δημοσιογράφος σε ένα φεστιβάλ που επίσης έχει έντονη και την εμπορική χροιά, με παρουσία όλων των μεγάλων εταιρειών φωτογραφικών ειδών και εξοπλισμών. Εδώ φέτος παρελαύνουν εικόνες με θέμα πολέμους, κρίσεις, αθλήματα, τέχνη, περιβάλλον, επιστήμη. Ακόμη, δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι χώρες που μαστίζονται από την οικονομική κρίση όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και βέβαια η Ελλάδα.

Ανάμεσα στους δεκάδες φωτογράφους είναι και ένας Ελληνας και μάλιστα για δεύτερη φορά, αφού συμμετείχε και πέρυσι με τη δουλειά του για τις διαδηλώσεις στην Ελλάδα εν μέσω Μνημονίων. Φέτος, ο Αγγελος Τζωρτζίνης δίνει το «παρών» με τις εικόνες του από τα πρόσφατα επεισόδια στην Τουρκία.

«Είναι πολύ σημαντικό να είσαι εδώ. Ειδικά αν είσαι freelancer («ελεύθερος σκοπευτής», θα παραφράζαμε) και βρίσκεσαι ανάμεσα σε φωτογράφους που θαύμαζες από μικρός και ήταν ίσως και η αιτία που μπήκες στη δουλειά. Το φεστιβάλ επίσης σου δίνει τη δυνατότητα να δουν την εργασία σου άνθρωποι από όλο τον κόσμο που ίσως ποτέ να μην είχαν τη δυνατότητα», σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο Αγγελος Τζωρτζίνης, ο οποίος περιγράφει την αποστολή του στην Τουρκία: «Βρέθηκα εκεί 3 ημέρες μετά τα πρώτα επεισόδια στην Πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης. Ως συνεργάτης του Γαλλικού Πρακτορείου και των “Νιου Γιορκ Τάιμς” και με δικά μου έξοδα, περίμενα να δω πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα και όταν είδα ότι τα επεισόδια γενικεύονται, θεώρησα καλό να πάω. Πολύ περισσότερο αφού ήξερα πως οι Τούρκοι εκεί πάλευαν για την ελευθερία του λόγου, για πιο πολλή δημοκρατία».

Η ΕΙΣΒΟΛΗ. Ο 28χρονος φωτορεπόρτερ έμεινε στην Τουρκία δέκα ημέρες. Η σοδειά του ήταν μεγάλη και 36 εικόνες από τις ταραχές τώρα εκτίθενται στο φεστιβάλ του Περπινιάν. Στιγμές που αιχμαλωτίστηκαν από τον φακό του εν μέσω πλαστικών σφαιρών, δακρυγόνων από πιστόλι και τραυματιών. Ο ίδιος θα θυμάται πάντα την εισβολή της Αστυνομίας στην Πλατεία Ταξίμ και τις στιγμές πριν. «Το βράδυ, η πολιορκία της πλατείας από τις δυνάμεις καταστολής και μάλιστα χωρίς φώτα ήταν μια δυνατή εμπειρία. Τα συναισθήματα ήταν εναλλασσόμενα». Πώς είναι όμως η δουλειά ενός freelancer που δουλεύει μόνος του (έστω και με αποσπασματική συνεργασία με έντυπα ή ειδησεογραφικούς φορείς): «Δεν έχεις το άγχος της προθεσμίας για να αποστείλεις το υλικό σου εκεί όπου εργάζεσαι. Ετσι είχα άλλο κίνητρο, αφού μπορούσα να μείνω με τις ώρες μέσα στα γεγονότα. Τώρα πια το θέμα δεν είναι απλά και μόνο μια καλή εικόνα. Αλλά η ιστορία που αφηγείσαι μέσα από αυτήν. Επίσης, οφείλω να τονίσω πως η φωτογραφία δεν αλλάζει τον κόσμο. Μπορείς όμως να δημιουργήσεις μια συζήτηση, να θέσεις ερωτήματα», συμπληρώνει.